16 nov 2018
Mellaart is ruim 20 jaar vrijmetselaar en lid van een loge in Maastricht, in Schotland en in Engeland
Om in de sfeer te komen, horen we “In diesem heil’gen Hallen” van Mozart uit Die Zauberflöte. Mozart was vrijmetselaar. Hij heeft alle maçonnieke tekens in Die Zauberflöte verwerkt.
Ieder mens heef recht op eigen politieke en religieuze keuzes. Mensen worden met elkaar verbonden door liefde, maar verdeeld door politiek en geloof.
Daarom mogen de leden in de Orde geen discussies hierover voeren. Het is de bedoeling dat vrijmetselaars bewust levende mensen worden, onderling van gedachten wisselen, een persoonlijke ontwikkeling doormaken op basis van “Ken uzelf”. Volgens de Griekse schrijver Poulains staat die inscriptie in een kamer van de Apollotempel in Delphi. Ieder moet zijn eigen weg gaan. We horen de ouverture van de opera Parcival van Richard Wagner over de zoektocht naar de Heilige Graal.
Het is lastig een eenduidige omschrijving van de vrijmetselarij te geven. De leden vormen een broederschap, maar tegenwoordig zijn er ook kamers voor vrouwen apart of gemengd: zowel mannen als vrouwen. De vrijmetselarij kent initiatieriten; heeft nu drie basisgraden: leerling gezel, meester.
De individuen streven ernaar zich, naar eigen inzicht, te verbeteren. Om zelf een beter mens te worden, als onderdeel van een betere samenleving. Zij kennen de betekenissen van de maçonnieke tekens en andere symbolen. Vrouwenloges hebben symbolen die met wol hebben te maken.
Vrijmetselarij heeft een relatie met Engelse en Schotse steenhouwersgilden die onder meer kathedralen bouwden en die met afspraken en gebaren hun beroep afschermden. Zij hanteerden verwijzingen naar de Tempel van Salomo of de Ark van Noach.
Later zijn die door anderen overgenomen en aangevuld met bijdragen uit het christendom, het jodendom en het soefisme en verbonden die met de gebruiken en rituelen van de huidige vrijmetselaars.
In de Renaissance verdwijnt de bouw van kathedralen. Dan ontstaan er steeds meer loges met geestelijke verbinding. Op de bijbel, de koran en het boek van de natuur (soefisme) liggen passer en winkelhaak tijdens een loge of een werkplaats in een logetempel uitgestald. Symbolen spreken een eigen taal, berusten op eeuwenoude inzichten en gewoonten. Ze vergemakkelijken de onderlinge communicatie.
De eerste (Groot) Loge is in Londen in 1717 gesticht. Later volgende Schotland, Ierland, Frankrijk (1730) en Nederland (1734) in Den Haag. In Engeland en Schotland zijn mooiere regalia in gebruik dan in Nederland: naast witte handschoenen en voorschoot ook schouder- en kraaglinten, juwelen en andere parafernalia.
Iemand neemt zelf, als vrij man, het initiatief, om tot een loge te worden toegelaten. En kan anderzijds, als vrij man, die loge verlaten. De meeste mensen willen op een gegeven moment verdieping in hun leven en melden zich daardoor aan. Als leerling begin je met je ruwe steen te kappen tot een tempel van Salomon, jij zelf.
De leden van een loge kiezen de voorzitter die zij het meest geschikt lijken. Maar, nadat deze drie functies heeft bekleed, bijv. als opziener, secretaris, penningmeester, ceremoniemeester/aalmoezenier, regelaar. Tijdens een bijeenkomst/comparitie geeft een vrijmetselaar een lezing of bouwstuk.
Elke orde houdt zich aan ‘s lands wetten. Tijdens WO II doken de orden onder, wilden zich niet aan de nazi-wetten conformeren. Nederland volgt de richtlijnen van de Londense Loge. Iran heeft ook een loge, conformeert zich aan die van de VS.
De Schotse dominee James Anderson stelde in 1723 een aantal richtlijnen voor de Orde van Vrijmetselaars op:
The Constitutions of the Free-Masons. Die zijn later door velen nader uitgewerkt en (deels) aan de tijd aangepast.
Na de pauze zijn er veel vragen van de deelnemers
Dit was een heel boeiende lezing die, voor mij, veel nieuwe facetten van vrijmetselarij aan het licht bracht.
Met nog een gezellige nazit.
Cocky Verweij, SV Publicaties
Non scholae Sed Vitae discimus - Verening Vrienden Seniorenacademie HOVO Brabant.